Türkiye'de Basınç ve Rüzgarlar

okulsoru Nisan 25, 2013 0

Etkili Olan  Basınç Merkezleri :

Alçak Basınç (SİKLON) Merkezleri:

 1) İzlanda DAB : Türkiye’de kışın zaman zaman etkili olur. Etkili olduğunda hava ılık ve yağışlı geçer.

2) Basra TAB : Yazın etkili olur. Etkili olduğu zaman hava açık, sıcak ve kuraktır.

3) Karadeniz’in Doğusundaki AB Merkezi : Termik kökenlidir. Kışın etkilidir.

4) Akdeniz’in Doğusundaki AB Merkezi : Termik kökenlidir. Kışın etkilidir.

 Türkiye’de Etkili Olan YB Merkezleri :

 1) Sibirya TYB Merkezi : Kışın tkilidir. Türkiye’de etkili olduğu zamanlarda hava açık, kurak ve soğuk (ayaz) olur.

2) Azor DYB Merkezi : Yazın etkilidir. Kışın zaman zaman etkili olur. Kışın Etkili olduğunda Sibirya Antisiklonu ile birleşirse kışlar çok şiddetli geçer.

3) Karadeniz’in Batısındaki TYB Merkezi : Termik kökenlidir. Yazın etkilidir.

4) Afrika’nın Kuzeyindeki DYB Merkezi

     RÜZGARLAR

 A) Günlük Devirli Rüzgarlar (Meltemler) :

Oluşum Nedeni :

Dünyanın Günlük (Eksen) hareketi            Günlük sıcaklık farkı         Günlük basınç farkı = Meltem Rüzgarları         

1) Kara ve Deniz Meltemi : 

karalar denizlere göre daha sıcaktır. Bu nedenle karalardaAB, denizlerde YB oluşur.

Denizden karaya bir hava hareketi gerçekleşir ki buna Deniz Meltemi denir. Ege

kıyılarında deniz meltemine imbat denir

 ( Akdenizve Ege kıyalarında ve sadece yaz mevsiminde görülür).

Gece denizler, karalara göre sıcaktır. Bu nedenle denizlerde AB, karalarda YBvardır.

Karadan denize bir hava hareketi eser ki buna Kara Meltemi denir.

2) Dağ ve Vadi Meltemi :İç Bölgelerimizde

Gece dağlar soğuk iken alçakta kalan ova veya vadiler sıcaktır. Bu nedenle dağlarda

YB, vadilerde AB oluşur. Dağdan vadiye rüzgar eser ki buna Dağ Meltemi denir.    

Gündüz dağlar sıcak iken, alçakta kalan ova veya vadiler soğuktur. Bu nedenle vadi

veya ovadan dağa doğru rüzgar eser ki buna Vadi veya Ova Meltemi ismini veriyoruz.

B) Yerel Rüzgarlar :

Ülkemizin matematik konumuna bağlı olarak K, KD ve KB sektörlü rüzgarlar enlemin

etkisiyle hava sıcaklığını azaltıcı soğuk,  G, GB ve GD sektörlü rüzgarlar ise hava

sıcaklığını arttırıcı  sıcak yerel rüzgarlardır.esen Türkiye’de etkili olan rüzgarlar ve

yönleri rüzgar gülü adı verilen aşağıdaki şekilde görülmektedir.

Soğuk Yerel Rüzgarlar (Kuzeyden Esenler)

a)     Poyraz : KD’dan esen sert ve soğuk bir rüzgardır.

Yaz Poyrazı: Karadeniz kıyılarında serin ve nemlidir. Ege ve Akdeniz Bölgeleri’nde 

karadan estiğinden sıcak ve kurudur Yazın ise kuru ve serinletici etki yapar..

Kış Poyrazı: Karadeniz kıyılarında soğuk ve nemli eser. Anadolu içlerinde, Ege ve

Akdeniz Kıyıları’nda soğuk ve kuru eser. Kışın zaman zaman fırtına şeklinde eser, kar

ve yağmur getirir.

b) Karayel : KB’dan eser. Marmara denizi ve çevresiyle Karadeniz’de şiddetli ve sert

esen rüzgardır. Soğuk ve kuru eser.

c) Yıldız : K’den eser.Karadeniz ve Marmara bölgelerinde şiddetli esen rüzgardır.

Karadeniz’den estiği için soğuk ve nemlidir. Karadeniz Dağlarına yağış bırakır.

Sıcak Yerel Rüzgarlar (Güneyden Esenler)

a) Lodos : GB’dan esen, Akdeniz, Marmara ve Ege’de etkili olan bir rüzgardır. Başlangıçta sıcak ve kurudur. Akdeniz üzerinden geçerken nem alır ve yağış getirir.Kışın estiğinde sıcaklığı arttırarak kar erimelerine neden olur.

b) Kıble : Güneyden estiğinden sıcak karakterlidir. Akdeniz Bölgesine nemli ve sıcak, İç kesimlerde ise kuru ve sıcak eser. Kışın Akdeniz kıyı kesimine yağış bırakır.

c) Keşişleme (Samyeli): GD’dan esen sıcak ve kuru rüzgardır. Yaz yağışlarını

oluşumunu engeller. Estiği sürede sıcaklıkların mevsim normallerinin üstüne çıkmasına

yol açar.

Ayrıca ;

· Sürekli rüzgarlardan sadece Batı rüzgarlarına ait, Ege kıyılarında Kuzeyden güneye esen Eteziyen mevcuttur.

· İzmir’de deniz meltemine İmbat denilmektedir.

· Ülkemizde dağ ve vadi meltemlerine rastlanır.

· Kıyı bölgelerimizde deniz ve kara meltemi görülür.

· Kuzey Anadolu Dağları ve Torosların kuzey ve güney yamaçlarına doğru Föhnler oluşur.

(FÖHN) :

Dağ yamaçlarında alçalarak adyabatik ısınmaya bağlı olarak oluşmuş sıcak ve kuru

rüzgarlardır. Buna göre yükseldikçe her 200 m’de 1°C sıcaklık azalırken,alçalırken

her 100 m’de 1°C sıcaklık artar. En tipik biçimiyle İsviçre Alplerinin Kuzey

yamaçlarında görülür. Türkiye’de KışınTürkiye’nin iç kesimlerinde oluşan yüksek

basınç alanı zaman zaman Kuzey Anadolu ve Toroslar’ı aşarak Karadeniz ve Akdeniz

kıyılarına doğru hareket eserek Föhn rüzgarların oluşmasına neden olurlar