Tarihin Tanımı,Özellikleri ve Yardımcı Bilimler

okulsoru Ağustos 01, 2013 0

İnsanların bütün faaliyetlerini yer ve zaman göstererek belgelerle objektif inceleyen bilimdir 

Tarihin konusu: olaylar ve olgulardır.

Olay: Kısa süreli gelişmelerdir.  Ör: Malazgirt Savaşı

Olgu: Uzun süreli gelişmelerdir.  Ör: İslamiyet’in yayılması

Tarihin Amacı: Olay ve olguları anlamak ve geçmişi yorumlayarak geleceğe hazırlamaktır.

TARİH OLAYLARININ ÖZELLİKLERİ

1. Geçmişte yaşanan olaylardır. Olaylar belgelere dayanır.

2.    Yer ve zamanı bellidir. Neden-sonuç ilişkisi içinde incelenir

3. Olaylar tekrarlanmaz.
4. Deney ve gözlem metodu kullanılmaz
5. Olaylar tek bir nedenle açıklanmaz.

.      7-   Olayların belli bir kuralı yoktur.

       8-   Olaylardaki yargılar yeni belgelerle değişebilir.

METOT VE YÖNTEM

   

Tarihi olaylar belgelerle açıklanır. Belgeler ikiye ayrılır.

1- Yazılı Belgeler: Yazının icadından günümüze kadar yazılan her türlü belgedir.

2- Yazısız Belgeler: Destan, atasözü gibi sözlü belgelerin yanında araç-gereç, giyim eşyaları, barınak ve iskeletlerdir. Bunlar tarih öncesi dönemlerin açıklanması için önemlidir. Ayrıca görüntülü ve sesli belgeler de kullanılır.

TARİH ARAŞTIRMALARINDA METOT

  

Konu ile ilgili belgeler bulunur ve şu sıra takip edilir.

1- Tasnif   (sınıflandırma)

2- Tahlil    (içeriği hakkında bilgi sahibi olma)

3- Tenkit   (eleştirme)

4- Terkip   (bilgileri birleştirerek sentez yapma)

BELGELERİN DEĞERLENDİRİLMESİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

1. Olaylarda belli zaman geçmeli ve olay, kişiler ve belgeler objektif değerlendirilmeli
2. Olaylar meydana geldiği yerde araştırmalı
3. Olaylar olay zamanındaki değer yargıları ile açıklanmalı
4. Olaylar arasında neden-sonuç ilişkisi kurulmalı
5. Olayla ilgili değişik belgelerden yaralanılmalı
6. Olaydaki kişiler zamanın şartlarına göre değerlendirilmeli

TARİHİN TASNİFİ

       

Tarih bir bütündür, fakat tarihi bir bütün halinde incelemek ve öğrenmek zordur. Bu yüzden araştırma ve öğrenmeyi kolaylaştırmak için tarih zamana, mekâna ve konularına göre sınıflandırılmıştır.

1- Zaman Göre: Olaylar kronolojik sıraya göre çağlara ve yy’ a ayırarak incelenir. Ör: Yeniçağ Tarihi

2- Mekâna Göre: Belli bir bölgenin tarihinin yazılmasıdır. Avrupa Tarihi

3- Konuya Göre: Tarihin konulara ayrılarak incelenmesi ve yazılmasıdır. Hukuk Tarih

TARİH ÇEŞİTLERİ

1- Genel Tarih: Olayları bir bütün halinde inceleyen tarihtir. Dünya Tarihi, İnsanlık Tarihi

2- Özel Tarih: Olayları din, dil, ırk ve mekân farkı gözeterek inceleyen tarihtir. Türk Tarihi

              TARİH BİLİMİNİN GELİŞİMİ VE AŞAMALARI

1- Hikâyeci Tarih (rivayetçi, nakilci): Tarih biliminin başlangıcıdır. İlk tarihi eserler bu anlayışla yazıldı. Olaylar hikâye yoluyla anlatılmış, efsanelere yer verilmiş. Yer ve zaman belirtilmiş fakat neden-sonuç ilişkisine değinilmemiştir.5. yy da Heredot’un yazdığı (Historia) bu türün ilk örneğidir.

2- Kronik Tarih: Olayları meydana geliş sırasına göre inceleyen tarihtir.

3- Öğretici Tarih (pragmatik, faydacı): Olay ve kişilerden dikkat çekici şekilde söz edilerek tarihten ders alınması toplum ahlakının geliştirilmesi amaçlanmıştır. Olayların olumlu yönlerini anlatır.

4- Sosyal Tarih: Toplumların her türlü faaliyetlerini inceleyen tarih anlatım şeklidir. Duygulardan arınmış biçimde anlatır, ayrıntılara inilmez.

5- Araştırmacı Tarih (neden-nasılcı, bilimsel): Olayların yere-zamana göre neden-sonuç ilişkileri içinde incelenmesidir.

 TARİHE YARDIMCI BİLİMLER

Coğrafya ( yer ve iklim bilimi ): Olayların geçtiği yerin iklim ve bitki örtüsünün İnsanların üzerindeki etkisini inceler.

Arkeoloji ( kazı bilimi ): Tarih öncesi dönemlerdeki araç-gereçleri inceler.

Antropoloji ( ırk bilimi ): İnsan iskeletlerini ve kafataslarını inceleyen bilim dalıdır.

Etnografya ( kültür bilimi ): Toplumların örf, adet ve geleneklerini inceler.

Kronoloji ( takvim ve zaman bilimi ): Olayların meydana geliş sırasını belirler ve inceler.

Epigrafya ( kitabeler bilimi ): Anıtlar ve taşlar üzerindeki yazıları inceler.

Paleografla (yazı bilimi ): Eski yazı türlerini inceleyen bilim dalıdır.

Filoloji (dil bilimi ): Geçmişte var olmuş diller ile günümüzde konuşulan diller arasındaki ilişkileri inceler.

Diplomatik: Devletlerin iç ve dış yazışmalarını inceler.

Nümizmatik ( meskûkât, para bilimi ): Geçmişte basılmış paraları inceler. Eski paralar ekonomi, bağımsızlık ve hükümdarlar hakkında bilgi verir.

Kimya: Karbon 14 metodu ile fosillerin yaşları belirlenir.